کد مطلب:106191 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:410

سخنی درباره ی نهج البلاغه و گوینده ی آن











[صفحه 7]

از آنجا كه «نهج البلاغه» مجموعه ی (خطبه ها، نامه ها و كلمات قصار حكیمانه) مولی الموحدین و امیرالمومنین علی بن ابی طالب علیه السلام می باشد، سخن گفتن درباره ی آن كار آسانی نیست چرا كه ما توان آن را نداریم كه به عمق وجود این گوینده ی والا مقام پی ببریم و از تمام زوایای فكر بلند و ایمان قوی و ملكات فاضله ی آن حضرت آگاه شویم و «نهج البلاغه» را آن چنان كه هست بشناسیم.

علی بن ابی طالب علیه السلام پس از پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم برترین مخلوق خدا است ابن عباس می گوید: پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: «لو ان الاشجار و البحر مداد و الجن حساب و الانس كتاب ما احصوا فضائل علی بن ابی طالب علیه السلام»:[1].

«اگر درختان قلم باشند و دریاها مركب، جنیان شماره گر و انسانها نویسنده نمی توانند فضائل علی بن ابی طالب علیه السلام را شماره كنند».

[صفحه 8]

استاد محمد تقی جعفری در مقدمه ی «ترجمه و تفسیر نهج البلاغه» می گوید: «هیچ گونه جای تردید نیست كه ما می توانیم شخصیت علی بن ابی طالب علیه السلام را مانند شخصیت های یك بعدی تاریخ نشان بدهیم و كتابش «نهج البلاغه» را هم به عنوان كتابی كه یك شخصیت یك بعدی از خود به یادگار گذاشته لاست، تلقی نماییم. ما با انسانی سر و كار داریم كه هدف اعلایی برای زندگانی دارد، زمامداری كه عادل مطلق است، دارای معرفتی در حد اعلی درباره ی انسان و جهان، وابستگی به مبادی عالی هستی، خود را جزئی از انسان دیدن، وابستگی مستقیم به خدا، تقوی و فضیلت در حد اعلی، پاكی گفتار و كردار و اندیشه و نیت پاك... و ده ها امتیازات از این قبیل كه در علی بن ابی طالب به اتفاق تمام تواریخ ثبت شده است، قابل توضیح و تفسیر با مفاهیم و ارزش های معمولی نمی باشد، زیرا برای آن جامعه و یا افرادی كه زندگی جز تورم «خود طبیعی» چیز دیگری نیست، عناصر شخصیت و امتیازات علی علیه السلام و كتابش، خیالاتی بیش نیست.

همچنین از دیدگاه مكتب هایی كه برای بشریت آغاز و انجامی جز همین خاك تیره و تكاپویی جز برای گسترش «خود طبیعی» سراغ ندارند، علی و نهج البلاغه اش هرگز قابل شناخت و هضم نخواهد بود».[2].

[صفحه 9]

ولی در عین حال آگاهی بر گوشه هایی از این دو اقتباس بی كران (علی علیه السلام و نهج البلاغه) برای انسانهای حق شناس و حقیقت جو و با معرفت سهل و آسان است زیرا هر كس اندك آشنائی با علی بن ابی طالب علیه السلام و تاریخ زندگانی و سخنان و افكار و اندیشه های او داشته باشد به خوبی می داند او یك انسان برتر است، او آیتی از آیات بزرگ حق است او نسخه ی نادری از كتاب وجود انسان است.

و همچنین می داند كه «نهج البلاغه» او كه پرتوی از وجود او است. اقیانوسی است بی كران و دریایی است پهناور و گنجینه ای است پر گهر، بوستانی است پر گل و كانون معارف الهی است و خلاصه بعد از قرآن كریم و احادیث نبوی بهترین مرجعی است برای همه ی نیازهای انسان در مسیر سعادت.

بدون شك هر گاه كسی قصد كند كه در چنین میدانی گام بگذارد باید خود را برای نوشتن كتابهای قطوری آماده سازد، ولی هدف ما در این نوشتار این است كه تنها به اشاراتی بسنده كنیم و به منظور آگاهی بیشتر در قسمتهای آینده، گفته های بعضی از دانشمندان بزرگ شیعه و كسانی كه سالها با نهج البلاغه آشنا بوده و انس گرفته اند، را نقل خواهیم كرد.

همچنین از افكار اندیشمندان برخی از علمای اهل سنت و گواهی ارزنده ی دانشمندان مسیحی كه فریفته ی گفته های آن بزرگ مرد عالم انسانیت شده اند بهره مند خواهیم شد.

[صفحه 11]


صفحه 7، 8، 9، 11.








    1. ینابیع الموده (سلیمان بن ابراهیم قندوزی حنفی) ج 1، ص 364، باب 40، حدیث 5.
    2. ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، ج 1، ص 3.